Go to guide: samenleven met een hoogsensitief persoon

In een vorige blogpost kon je lezen hoe het voelt om snel overprikkeld te zijn. Daarnaast gaf ik ook diepgaande tips hoe je het teveel aan prikkels kan bufferen. Jezelf leren kennen is dus een cruciale stap, maar hoe zit dat als je met iemand samenwoont? 

Je partner, je dochter/zoon, je mama/papa, je huisgenoot, ... eender wie kan snel overprikkeld raken en sommigen zijn mogelijks ook hoogsensitief of hooggevoelig. Perfect oké, maar hoe ga je daarmee om?

1. Neem dingen niet persoonlijk wanneer huisgenoten overprikkeld zijn

Op momenten van overprikkeling schakelt de persoon vaak over naar overlevingsmodus. Het brein is alert en vangt zaken op die mogelijks op andere moment worden weggefilterd.

Bepaalde (ja, zelfs heel kleine) zaken kunnen de finale druppel zijn die de emmer doet overlopen. Dit kan leiden tot roepen, weglopen (flight), huilen, ruzie (fight), negeren, volledig blokkeren en zelfs bevriezen (freeze) of flauwvallen (fawn)... om maar enkele voorbeelden te geven. Uiteraard is dit niet aangenaam en kunnen er dingen gezegd worden die kwetsend zijn.

Hoe zwaar dit ook is: probeer deze zaken niet persoonlijk te nemen en geef de persoon in kwestie de ruimte die hij/zij nodig heeft. De prioriteit ligt bij het ontprikkelen en terug landen in eigen lichaam.

Je kan de gemaakte argumenten wel bovenhalen op een kalmer moment. Als je partner bijvoorbeeld zei dat je niet genoeg in het huishouden doet, pik daar later op in. Wie weet is dit inderdaad een diepe frustratie, maar het kan net zo goed een oude wond zijn van vroeger (vb. een eerdere relatie) die werd geprikkeld op dat moment.

2. Geef ze ruimte om te exploreren en ontdekken

Wanneer je samenwoont met iemand die al jaar en dag weet dat ze snel overprikkeld zijn, is dit punt iets minder cruciaal. Het is vooral van belang bij personen die zelf nog vrij nieuw zijn binnen dit veld.

Niet enkel moeten ze zichzelf leren kennen, ze moeten ook leren hoe ze in hun leven meer ademruimte kunnen creëren. Sommigen gaan inzien dat hun job de bron is van dagelijkse overprikkeling. Anderen gaan inzien dat ze niet meer in de centrum van een stad willen wonen, ... Het kan alle kanten uitgaan.

Wilt deze persoon reizen, vaker in de natuur vertoeven, alleen zijn, een kamer inrichten in huis op zijn/haar maat (indien er plaats voor is natuurlijk), ... Bekijk samen wat mogelijk is en hoe beide partijen gelukkig worden van de gezamenlijke oplossing.

Ik had nood om mezelf opnieuw te leren kennen en doe dat het beste als ik alleen ben. 24/7 tijd spenderen in de buurt van andere mensen? Dat werkt niet voor mij. Op zulke momenten een partner hebben die hele dagen volk over de vloer wilt krijgen of activiteiten wilt inplannen zou dus echt niet werken voor mij. 

3. Lees de signalen

Wanneer je al een tijdje samenwoont met een persoon zal je hoogstwaarschijnlijk al gemerkt hebben wanneer overprikkeling aanwezig is.

Iedereen heeft zijn/haar eigen signalen en net dat maakt het zo lastig. Zoals je bij het eerste punt kon lezen zijn de typische fight/flight/freeze/fawn klachten vaak aanwezig wanneer overprikkeling aanwezig is. De stap ervoor is iets minder opvallend aanwezig, dat zijn namelijk de signalen die je zal leren herkennen gaandeweg.

In mijn geval: ik word stiller, klap dicht en heb het gevoel dat ik niet meer in het 'hier en nu' aanwezig ben. Dit is dus vooral merkbaar wanneer ik tijd doorbreng in groep of met mensen aan het praten ben. De sociale versie van mezelf verlaat dan precies de ruimte en er ontstaat een soort afwezigheid. Mijn ogen zullen ook het oogcontact verbreken of toch vaker wegkijken.

Ik heb cliënten begeleid die enorm bleek werden (of net volledig rood zagen), begonnen zweten, in het rond begonnen staren, zenuwtrekjes kregen zoals nagelbijten of met de vingers spelen, ... 

De enige tip die ik hierbij dus meegeven: spendeer voldoende tijd met de persoon in kwestie en leer hem/haar lezen. Het zit in de details, maar het is aan te raden om de signalen te spotten en zo de full-blown overprikkeling te vermijden.

4. Bezorg niet nog meer stress door overbezorgd te zijn

Hoe goed je bedoelingen ook zijn, overbezorgd zijn werkt averechts. Wanneer iemand last heeft van teveel prikkels of net neigen naar een paniek- of angstaanval hebben ze geen nood aan nog extra kopzorgen.

Wanneer ik overprikkeld was, was ik erg oplettend voor 'rare signalen' van mijn lichaam. Ik vertrouwde op zulke momenten een pak minder mijn eigen lichaam en begon mezelf voortdurend af te vragen of alles oké was ("mijn hart klopt wel heel snel, is dat normaal?", "ik krijg het heel benauwd, zal ik niet flauwvallen?"). Als op dat moment iemand zei dat ik heel bleek zag, begon ik nog meer te stressen.

Uiteraard moet je ingrijpen wanneer een situatie er niet oké uitziet, maar kleine bekommernissen kunnen wachten tot later.

5. Wordt niet boos als ze een volledige dag nodig hebben om te rusten/herstellen

Wanneer iemand lange tijd dingen doet die erg veel van hen vragen, kan het zijn dat de spreekwoordelijke 'klop van de hamer' pas komt bij thuiskomst. 

De kans is dus groot dat na een zware werkweek deze persoon nood heeft aan veel recuperatie om de batterijen op te laden. Forceer hem/haar op dat moment niet met teveel dingen waar ze echt geen zin in hebben.

6. Knuffels, knuffels, knuffels

Een van de beste manieren om tot rust te komen is knuffelen. Niet enkel voor mensen die snel overprikkeld zijn, maar voor eender welk mens.

Knuffelen (met andere mensen, maar evengoed met dieren) zorgt voor de aanmaak van oxytocine. Een andere naam hiervoor is het knuffelhormoon, mooi toch? 

Je hoeft niet te wachten tot iemand volledig in het rood gaat om te knuffelen. Dan is de kans namelijk groter dat ze je net zullen wegduwen ;-) 

Knuffelen kan en mag dus de hele tijd, zolang de persoon in kwestie dit aangenaam vindt natuurlijk.

7. Wees open en eerlijk (zeker indien dit nieuw is voor jou)

Zoals je kan lezen in bovenstaande puntjes, het kan zwaar en lastig zijn voor jou om in dit alles je weg te zoeken. En dat is perfect oké! 

Hoe hevig het ook allemaal klinkt, het beste wat je kan doen is gewoon veel tijd spenderen met de persoon die bij jou woont. Leer elkaar door en door kennen en wees open naar elkaar toe.

Als je niet weet hoe te reageren, wat te doen, wat te zeggen... spreek dit uit. Het heeft bij mij al vaak geholpen dat dit werd uitgesproken. Ik ging ik er vaak van uit dat mijn partner maar moest weten wat er zich in mijn hoofd afspeelde, wat onmogelijk is natuurlijk.

8. Luister + vraag om ook gehoord te worden

Dit sluit een beetje aan bij het vorig punt, maar ik kan het niet genoeg herhalen: communiceer! 

Dit geldt langs beide kanten. Jouw huisgenoot wilt gehoord worden, maar jij ook. Jij hebt eveneens het recht om jouw verhaal te delen en te vertellen hoe dit alles voor jou aanvoelt.

Bovenstaande puntjes kunnen overweldigend lijken en mogelijks doen concluderen dat samenwonen met zo'n persoon geen pretje is. Laat dat je niet afschrikken. HSP'ers zijn vaak mensen die zichzelf door en door kennen en weten wanneer ze in het rood aan het gaan zijn. In veel gevallen kunnen ze zichzelf dus op tijd afremmen en de nodige rust geven.

In het geval dat de overprikkeling toch aanwezig is: nu heb je enkele handvaten hoe je hiermee om moet gaan!

Wil je iets delen met mij op basis van deze blogpost? Niet twijfelen, gewoon doen!