Wat is leaky gut?

Ervaar je spijsverteringsklachten of algemeen ongemak in je darmen? De kans is groot dat je tijdens je (online) zoektocht al eens de term leaky gut bent tegengekomen.

Onze darm heeft een soort schuifdeuren die van nature kunnen openen en sluiten, de officiële benaming hiervoor zijn tight junctions. Deze deuren zijn enorm belangrijk want vormen de grens tussen ons spijsverteringskanaal en ons bloed. Ze horen dus zo goed als altijd gesloten te blijven.

Onder bepaalde omstandigheden gaan deze deuren tijdelijk open, tijdens acute stress bijvoorbeeld. Dit is een normaal en gezond fenomeen. Deuren die 24/7 open blijven, zijn daarentegen niet normaal voor onze lichaam. Wanneer dat het geval is er sprake van leaky gut ('lekkende' darmen/permeabele darm). 

Waarom is leaky gut een probleem?

Open deuren betekenen dat er geen barrière is tussen de inhoud van de darm en de bloed

aan. Allerhande stoffen kunnen dus het lichaam binnenkomen zonder te worden gestopt of gecontroleerd. Denk hierbij aan virussen, bacteriën, schimmels, gisten en parasieten, maar ook toxines en kleine voedselpartikels. Een gesloten darmwand houdt daarentegen deze stoffen tegen en fungeert als het ware als een douanepost.

De typische trap van klachten die we in de praktijk zien verschijnen indien leaky gut aanwezig is en niet wordt (h)erkend en aangepakt:

1. De persoon in kwestie ervaart spijsverteringsklachten: gasvorming, diarree, constipatie, krampen, moe na het eten, prikkelbare darmen... kortom, zaken die in onze maatschappij aanschouwd worden als normaal en snel op te lossen vallen met een pilletje. Dit zal weliswaar het probleem niet bij de kern aanpakken.
2. Het lichaam blijft deze toestroom via de darm op dagelijkse basis ervaren en zal heviger gaan reageren. Dit kan zich uiten in het ontstaan van voedselintoleranties of voedselovergevoeligheden: bepaalde zaken die je vroeger met gemak kon eten en verteren, die vormen nu een probleem. Andere klachten kunnen zijn: permanente vermoeidheid, brain fog (het gevoel van watten in je hoofd), huidproblemen zoals eczeem of acne, ...
3. Een derde mogelijke stap is het ontwikkelen van auto-immuunziektes als reactie op deze tsunami aan toxines en ontstekingsbevorderende stoffen in je lichaam. Een auto-immuunziekte ontwikkel je trouwens nooit op 1-2-3. Je lichaam is al meerdere jaren voordien alarmsignalen aan het uitsturen.

Wat veroorzaakt leaky gut?

Leaky gut zou je een typisch Westerse aandoening kunnen noemen. Een klassiek Westers eet- en leefpatroon vormt namelijk de perfecte cocktail om leaky gut te ontwikkelen. Denk hierbij aan:

• Roken

• Alcohol

• Langdurig gebruik van medicatie

• Chronische stress
  

• Geraffineerde koolhydraten zoals suikers en zetmeel

• Antinutriënten in de voeding (vb. lectines)

• Gluten en conventionele zuivel

• Een passieve levensstijl (niet sporten dus), maar ook een té actieve levensstijl waarbij iemand fanatiek en excessief sport

Hoe pak je leaky gut aan?

Online kan je duizenden protocollen vinden en allemaal zijn ze net iets anders. Hou het dus simpel en start met de meest logische én betaalbare optie: je voeding aanpassen.

1. Collageen en gelatine op dagelijkse basis

En waar kan je deze twee stoffen in vinden? Vleesbouillon!

De termen bottenbouillon en vleesbouillon worden vaak door elkaar gebruikt, maar het is toch belangrijk om het verschil te benadrukken.

Vleesbouillon is, zoals de naam al doet vermoeden, een bouillon gemaakt van stukken vlees of beenderen waar het nog vlees rond hangt. Gemiddeld staat een vleesbouillon 1 à 3u op het vuur, niet langer. De smaak is neutraler, maar het bevat wel enorme concentraties mineralen, collageen en gelatine. Die laatste twee zijn cruciaal voor het herstel van de darmwand.

Een bottenbouillon staat veel langer op het vuur (12 à 72u) en is daardoor veel rijker van smaak én nutriënten. Voor darmen die al jaren 'ziek' zijn of niet optimaal werken, kan dit drankje te intens of zelfs agressief werken. Het is ook een bom aan histamine, een stof die mensen met darmproblemen vaak al in te grote hoeveelheden in het lichaam hebben circuleren. 

Om te starten kies je dus voor vleesbouillon, elke dag meerdere tassen. Na een tijdje kan je de bouillon langer op het vuur laten staan en eventueel switchen naar een rijkere bottenbouillon.

De beste bouillon, die maak je zelf. Niet alleen is dat financieel de beste keuze, maar ook de smaak kan je naar je hand zetten. Bouillon van kip is voor de meeste volwassenen én kinderen een goede eerste keuze. Voeg zeker ook genoeg ongeraffineerd zout (zeezout, Himalayazout, ...) toe. 

Sommige mensen verkiezen een kant-en-klare bouillon in poedervorm. Mijn voorkeur kan je terugvinden via de voedingslijst in mijn shop.

2. Kies voor gezonde vetten en eiwitten

Hoe je het draait of keert, we consumeren te weinig gezonde vetten en eiwitten. Uit angst, uit onwetendheid, uit afkeer, ... welke reden het ook is, collectief scoren we echt slecht en hier horen we aan te werken. 

• Vetten: alle soorten dierlijk vet (reuzel, ossewit, kippenvet, ...), ghee, boter, kokosolie, avocado-olie, lijnzaadolie, walnotenolie, olijfolie - allemaal koudgeperst! Eidooiers, avocado, vette vis, ...
• Eiwitten: (vette) vis, schaal- en schelpdieren, eieren, (orgaan)vlees. Kies ook vaker voor minder mooie stukken vlees die rijk zijn aan kraakbeen en pezen. Ja, deze moeten langer sudderen en stoven maar zijn ook enorm rijk aan de magische stoffen collageen en gelatine!

3. Elimineer de grootste triggers

Je darm echt herstellen kan en zal niet gebeuren als deze elke dag meerdere malen wordt gebombardeerd met irriterende en prikkelende voedingsmiddelen. Over welke voedingsmiddelen praten we?

• Granen, en ja daaronder vallen ook de graansoorten die geen gluten bevatten
• Conventionele zuivel zoals UHT- en gepasteuriseerde melk en kazen
• Soja 
• Suiker

Enkel en alleen voedingsmiddelen elimineren zal het probleem niet oplossen. Het antwoord is steeds een mix van de twee: vermijd (tijdelijk en idealiter onder begeleiding) de irriterende voedingsmiddelen + voeg helende voedingsmiddelen toe

Voedingsmiddelen elimineren op eigen houtje kan tricky zijn, zeker als je geen flauw idee hebt waar je mee bezig bent. Ik raad dus steeds aan om een goede therapeut te zoeken die weet waar hij/zij mee bezig is.

4. Stressreductie

Last but not least: hoe zit het met je stresslevels? Zelfs al volg je alle bovenstaande stappen en ben je op papier goed bezig, stress kan dit alles teniet doen. Werk dus zeker hieraan en probeer dit niet te maskeren met leugentjes om bestwil. Je lichaam zal steeds sterker en krachtiger zijn dan je brein, dus vroeg of laat betaal je de prijs door middel van ziek zijn...

Hoe zit het met supplementen?

Supplementen zijn handig en kunnen nuttig zijn om in te zetten bij het herstellen van leaky gut. Het grootste nadeel is hier ook weer het overaanbod. De prijzen swingen de pan uit en de kwaliteit laat vaak ook te wensen over. 

Ik kan daarnaast niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het is om te werken met een therapeut die kennis heeft van supplementen (neen, niet elke diëtist of therapeut weet helaas waar ze mee bezig zijn). 

Zo zie ik enorm veel cliënten die L-glutamine aangeraden kregen via hun therapeut. In theorie een veilige keuze, maar niet bij mensen die angstig zijn of van nature snel angstig worden. Hier zal de L-glutamine de angstigheid enkel doen toenemen. 

Een supplement waar ik wel grote fan van ben: grasgevoerde collageen. Een stof waar we eerder dieper bij stilstonden en die cruciaal is om de darm te herstellen. Op mijn website kan je de vormen van collageen vinden waar ik zelf de beste ervaringen mee heb en die ik aanraad aan mijn cliënten.

Zoals je ziet, leaky gut aanpakken vraagt de nodige kennis, tijd en vooral veel liefde. Ben jij klaar om met deze tips aan de slag te gaan?

Wil je iets delen met mij op basis van deze blogpost? Niet twijfelen, gewoon doen!